Page 41 - KobiEfor Temmuz - Ağustos 2025

timden uzaklaşan bir döngünün içine Bahçıvan, “Türkiye’nin ihracatı 2024’te
girme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu %2.4 ile ılımlı bir artış göstererek 261.8
gerçeğini bize net bir şekilde gösterdiğini milyar dolara yükseldi. Aynı yılda İSO
belirtti: “Bunu kırmak, tersine çevirmek 500’ün ihracatı ise %1.5 artarak 95.1 mil-
elimizde. Bu görev ise sadece sanayicilerin yar dolardan 96.6 milyar dolara çıktı.
değil herkesin görevi olmalı. Çünkü sanayi 2024’te İSO 500’ün ihracat performansı,
sektörü ve üretim, küresel gerilimlerin ve Türkiye’nin genel ihracat performansının
korumacılığın alabildiğine yükseldiği bu
0.9 puan altında gerçekleşirken zorlu dış
dönemde ülkemiz için hayati önemdedir. rekabet koşullarının İSO 500’ün ihracatını
Türkiye üretimden daha fazla uzaklaşma
daha fazla etkilediği anlaşılıyor. İSO 500’ün
döngüsüne girmeden teknolojiye ve ihra-
sanayi ihracatı içindeki payı Türkiye’nin ih-
cata dayalı nitelikli üretim anlayışıyla re-
racat performansı açısından önemli bir
kabetçi kaliteli ve sürdürülebilir bir
ağırlığa sahip” diye konuştu.
büyümeyi ve refahı en önemli stratejik
hedef olarak ortaya koymalıdır. Diğer yan- Karlılıkta sert düşüşler: Erdal Bahçı-
dan jeopolitik gerilimlerin dört bir yanımızı van, İSO 500’ün en çarpıcı tablolarından
sardığı bu coğrafyada gelişmiş bir sanayi Erdal Bahçıvan birinin seçilmiş temel göstergelerde gö-
altyapısının, ülkemizin her yönden savun- rüldüğünün, sanayi sektöründe karların
ması açısından da hayati önemde olduğunu 2024’te ne kadar sert düşüşler kaydettiği-
unutmayalım.” Cumhurbaşkanlığı tarafından açıklanan nin açıkça ortada olduğunun altını çizdi. İç ve dış talepteki
‘Yüksek Teknoloji, Dijital Ekonomi, Yeşil Dönüşüm, Küresel durağanlığa bağlı olarak satışlardaki zayıf performansın
Entegrasyon ve Yapısal Dönüşüm’ gibi çok önemli 5 temel yanı sıra yükselen maliyetlerin de faaliyet karlılığını olumsuz
amaç üzerine inşa edilen ‘2030 Sanayi ve Teknoloji Strate- etkilediğini özellikle vurgulayan Bahçıvan, “İSO 500’ün faa-
jisi’nin öneminin altını çizen Bahçıvan, İSO olarak, tüketim- liyet karı 2024’te %31.6 azalarak 937 milyar TL’den 641 mil-
den değil üretimden itibar kazanan bütünsel kalkınma yar TL’ye geriledi. Buna paralel olarak faaliyet karlılığı oranı
perspektifi için daha çok çalışmaları gerektiğini bir kez daha da %12.5’ten %6.2’ye indi, bu oran 2014-2023 ortalaması
vurguladıklarını kaydetti. olan %10.4’ün oldukça altında gerçekleşti. İSO 500’ün
Üretimden satışlar 3 yıldır üst üste reel olarak geriliyor:
2024’te vergi öncesi kar ve zarar toplamı da %58.5 düşüşle
Bahçıvan, İSO 500’de dikkat çeken en önemli konunun, sa-
645 milyar TL’den 267 milyar TL’ye geriledi. Buradaki kuş-
nayicilerin üretimden net satışlarının üç yıldır üst üste reel kusuz en çarpıcı kalemlerden biri de satış karlılığındaki dra-
olarak gerilemesi olduğunu aktardı: “Üretimden net satış- matik düşüş. İSO 500’ün satış karlılığı oranı ise %8.6’dan
larını 6.4 trilyon liradan 8.7 trilyon liraya çıkaran İSO 500 şir- %2.6’ya inerken; bu oranın son on yılın ortalaması %7.1’in
ketlerinin 2024’teki %36.3’lük artış performansı geçmiş üç de oldukça altında kalması dikkat çekiyor. Burada vergi ön-
yılın altında. Önceki üç yılın artışlarıyla karşılaştırıldığında cesi kar ve zarar toplamındaki düşüşte enflasyon muhase-
üretimden satışlardaki performansın zayıfladığı oldukça besi uygulaması sonrasında oluşan 65.2 milyar TL’lik net
açık. 2024’te %41.1 olan yıllık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyat- enflasyon düzeltmesi zararının da sınırlı bir etkisi söz ko-
ları Endeksi (Yİ-ÜFE) ile arındırıldığında üretimden satışlar nusu. Bir diğer önemli karlılık göstergesi olan faiz, amor-
reel olarak %3.4 gerilemiş bulunuyor. Böylece 2022’de %4.2, tisman ve vergi öncesi kar ve zarar toplamına bakıldığında;
2023’te %5.2 olan üretimden satışlardaki reel düşüş üst üste rakam %12.1 ile oldukça zayıf bir artış göstererek 1.2 trilyon
üçüncü yıldır devam ederek, sanayimizin içinden geçtiği ağır TL’den 1.3 trilyon TL’ye yükseldi. 2024’te İSO 500’ün tüm
koşulları teyit ediyor. Hiç kuşkusuz 2024’teki bu zayıf perfor- karlılık göstergelerinde olumsuz bir tablo söz konusu.”
mansta iç ve dış gelişmeler belirleyici rol oynadı. Yurt içinde İSO 500 Araştırması’nda dikkat çeken bazı özet bulgular
2024 Nisan’dan itibaren dezenflasyon politikaları daha kap- ise şöyle:
samlı şekilde uygulanmaya başlandı. Buna bağlı olarak iç •Zarar eden kuruluş sayısı 96’dan 152’ye çıktı.
talepte başlayan kademeli yavaşlama sanayi sektörünün sa- •Faaliyetten kazanılan paranın neredeyse tamamı fi-
tışlarını olumsuz etkiledi. Yurt dışında ise 2024 genelinde ih- nansman gideri kullanılmış.
racat pazarlarında talep zayıf seyretti. Bu nedenle ihracat •Özkaynaklardan daha fazla borçlar büyüyor.
artışı sınırlı kaldı. Ayrıca artan maliyet baskılarının satış fi- •Devreden KDV sorunu devam ediyor.
yatlarına yeterince yansıtılamaması, Türk lirasındaki reel de- •Düşük teknoloji ile yüksek teknoloji yükselişte, Ar-Ge
ğerlenme ve güçlü doların yol açtığı parite etkisi, sanayinin harcamaları arttı.
uluslararası rekabet gücünü zayıflatarak satış performansını •Maaş ve ücretler %90 arttı.
düşürdü.” •Halka açık şirket sayısı 88’e ulaştı.
İSO 500 ihracatta ağırlığını koruyor: İSO 500’ün Türki- •Yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı 124’e yükseldi.
ye’nin toplam ihracatı içindeki ağırlığını koruduğunu aktaran Sanayi, Anadolu’da yaygınlaşmaya devam ediyor.
Temmuz-A ustos 2025 KobiEfor 041