Page 78 - KobiEfor_Mayıs_2019

UZMAN

‹nsan Kalabilmek Bu Kadar m› Zor!...

ünya h›zla de¤iflip geliflir- zen bizden de¤ildir” deyiflleri ise ka-
D ken insan ve insanl›¤›n ya- dim dinlerin ve inançlar›n felsefesini

oluflturur.
flad›¤› büyük sorunlardan
birisinin de “ahlak” oldu¤u Filozof William James ise “De¤erler
gerçe¤i kendini hissettirmektedir. u¤runa savaflmak kolayd›r ama de-
Prof.Dr. Küçük çocuklara yap›lan istismarlar, ¤erler ile yaflamak zordur” derken
Turgay Biçer kiflinin sevmedi¤i birine yap›lan linç ahlakl› yaflaman›n her fleyin ötesinde
ve sald›r›lar, h›rs›zl›klar, nefret söy- bir çaba gerektirdi¤ini y›llar önce
turgay@marmara.edu.tr
lemleri, haks›z kazançlar, yalan do- söylemifltir. Günümüzde de gördü-
lan ile insanlar› aldatmak, canl› ¤ümüz fley budur. ‹nsanlar para,
bombalar›n insanlar›n hayatlar›na flöhret, ün, mevki kazan›yor ama ifl
‹nsanlar para, kast ediflleri vs. vs. vs… ahlakl› ve de¤erlerle yaflamaya ge-
flöhret, ün, mevki “Bu kadar bilgiye, teknolojiye, kadim lince zorlan›yor denilebilir. Maddi
kazan›yor ama kültürlere ve onca yaflanm›fll›klara kültürün yüceltildi¤i ve “Para etme-
ifl ahlakl› ve ra¤men hala neden insan ve insanl›k yen!” bu de¤erlerin anlams›z ve hat-
ahlak sorunu yaflamaktad›r?” soru- ta çocukça kabul edilmesi nedeniyle
de¤erlerle
su bence her fleyden daha önemlidir ahlak; di¤er bir deyiflle de¤erle ya-
yaflamaya gelince
zira küçük bir ahlak d›fl› hareket, flamak zorlafl›yor ve yaflamaya çal›-
zorlan›yor tüm insanl›¤a ve onun geliflimine ya- flana ise farkl› bir gözle bak›l›yor.
denilebilir. p›lan büyük sald›r› olmas›n›n yan› s›- Kültürün özellikle Bat› kültürünün
De¤erler, bir fleyin ra her türlü güzellikleri örten kara yüceltti¤i de¤er olan baflar› ne yaz›k
özüdür, ruhudur ve bir buluttur. ki ço¤unlukla Makyavelist bir düflün-
manas›d›r. Önce ahlak›n ne olup olmad›¤›n› ta- ce ürünü olan “Kazanman›n her yolu
De¤erle n›layal›m. K›saca ahlak, Arapça: ah- do¤rudur”, “Kazanan hakl›d›r,” anla-
lâq, “yarad›l›fl, huylar” kökünden ge- y›fl› çok zaman de¤erleri ve de¤er-
harmanlanmam›fl
lir. Bir toplumda veya toplulukta lerle yaflamay› de¤ersizlefltirmekte-
hiçbir fley insanda
uyulmas› gereken ve iyi ile do¤ru dir…
mutluluk olarak kabul edilen, normlar; davra- De¤erler, bir fleyin özüdür, ruhudur
oluflturmaz. n›fl biçimleri ve kurallard›r. Ahlak›n ve manas›d›r. De¤erle harmanlan-
Ahlaki veya etik felsefi olarak yorumunda ise “etik” mam›fl hiçbir fley insanda mutluluk
kodlar insan›n her ad› kullan›l›r. Etik, “Ahlak Felsefesi” oluflturmaz. Ahlaki veya etik kodlar
türlü olarak kabul edilir ve Aristo ile geli- insan›n her türlü mutlulu¤unun ve
mutlulu¤unun ve flen “etik” daha çok genel yarg›lar› erdeminin ruhudur. Ailede bafllar
ifade eden sistematik ahlak anlay›fl›- do¤umla birlikte. Okullarda ise her-
erdeminin
d›r. Türkçe’de her iki sözcü¤ü ahlak hangi bir dersin notu kadar önemli-
ruhudur.
(edep) olarak kullan›lmaktad›r. dir davran›fl notlar›. Genelde davra-
Ahlak, bazen iyilik ya da do¤ruluk n›fl notlar›na “pekiyi” verilir ama fi-
sözcükleriyle efl anlaml›d›r. Toplu- zik, kimya, matematik düflükse ço-
mun kabul etti¤i, karfl› ç›kmad›¤› ve cuk baflar›s›z kabul edilir ama hayat-
hofl gördü¤ü ve güzel olarak kabul ta bu dersler çocu¤un mesleki yöne-
edilen davran›fl biçimleridir. Felsefe limini belirlese de gerçek baflar›s›n›,
ve dinlerde yayg›n olarak kabul gö- Türkçe’yi nas›l konufltu¤u ve yazd›¤›,
ren “Önce zarar verme” ilkesi tüm tutum ve davran›fllar›, ifl ve yaflam
mesleklerin ortak ö¤esi olan ifl ahla- felsefesi, edebi ve ahlak›, sanata ve
k›n›; “Kendine davran›lmas›n› istedi- spora yönelifli, nas›l bir insan oldu¤u
¤in gibi sen de baflkalar›na davran” mutlulu¤unu perçinleyecektir…
ilkesi de toplumsal yaflam›n özünü “‹nsan olabilmek ve insan kalabil-
oluflturur. “Kul hakk›yla gelme ve mek iflte bütün mesele budur!” der-
komflusu aç yatarken kendi tok ge- sek herhalde abartm›fl olmay›z…

78 KobiEfor May›s 2019