Page 62 - KobiEfor_Temmuz_2015

UZMAN ‹fli bilmek ama

yönetmeyi bilmemek!
B irço¤u ‘Aile fiirketi’ olarak yap›lanm›fl flirketler için hayati önem tafl›yor.

l fiirketlerin bilanço ve gelir-gider tablolar›-
ve bütün Anadolu’ya yay›lm›fl KOB‹’le-
n› etkin bir flekilde okumak ve buna uygun
rimizi yak›ndan inceledi¤imizde, hep-
sinin bir ‘hikâyesi’ oldu¤unu görüyo-
ruz. Bu hikâyeler, büyük ço¤unlukla, stratejik kararlar› gecikmeden almak yerine,
flirketini ajandas›na not etti¤i birkaç rakam
yapt›klar› ifl kolunu bir nedenle çok iyi ö¤re- ile tutan ve maliyet analizlerini ‘babas›ndan
nen bir ‘Giriflimci’ ile bafll›yor. fiirketi kuran ö¤rendi¤i’ flekilde yapan bir patron, flirketini
bu giriflimci belli bir yafla geldi¤inde de, özel- bat›rd›¤›n› en son kendisi ö¤renir.
likle erkek bir evlada sahipse, flirketini o¤lu- l Personeli aras›nda olan endüstri mühen-
na devretme arzusu ile o¤lunu, okulu veya disinin yetkinlikleri konusunda yeterince bil-
askerli¤i bitirdi¤i gibi, flirkete al›yor. Bu genç gi sahibi olmayan patron, flirketinde y›llarca
‘Patron’ da, genelde, mevcut iflyerinde büyü- toplanm›fl olan verilerinin gelece¤e dönük
dü¤ünden ifli bir flekilde ö¤renmifl oluyor. stratejik kararlar oluflturmas›nda büyük
Büyük ço¤unlu¤u böyle bir ‘senaryo’ içinde önem tafl›d›¤›n› ancak bu verilerin analiz
olan bu flirketlerimizin son zamanlarda kar- edilmesi gerekti¤ini ve bu analizi endüstri
l›l›klar›n›n giderek azald›¤›na, hatta bir flekil- mühendisinin yapabilece¤ini de bilemez.
de zarar etmeye bafllad›¤›na flahitlik ediyo- l Stok kontrolü konusunda yeterince bilgi
ruz. Neden? sahibi olmayan patron, toplam maliyetleri en
Geçen yüzy›lda hemen hemen her sektörde düflük tutan stok miktar›n›n hesaplanabile-
HALUK ÜNALDI toplam üretim kapasitesi ihtiyac›n alt›nda ol- ce¤ini de bilemez. Kendisini emniyete almak
üzere stok miktarlar›n› yüksek tutarak, kar-
du¤undan, flirketler ne üretirse, satabiliyor-
haluk@paradigmam.com du. Kap›lar›nda ürünlerini almaya haz›r bir l›l›¤›n›n ciddi bir flekilde düflmesine neden
müflteri kuyru¤u vard›. Hat›rlarsan›z, bir ara- olabilir.
ba almak için 6 ay, sabit telefon almak için l Stratejik planlama araçlar›ndan birisi olan
birkaç sene beklenirdi. Bu durumda flirket- ‘Farkl›l›k Haritas›’ konusunda bilgisi olma-
lerin kar marjlar› da çok yüksek oldu¤undan, yan bir patron, belirlenecek fiyat ve ürün ka-
yap›lan ifli bir flekilde bilmek yeterli olabili- litesi konusunda rakiplere göre konumlan›l-
yordu. mas› gerekilen ‘Stratejik’ pozisyonlar oldu-
Mevcut bütün ifl kollar›nda yeni rakiplerin ¤unu ve sektörde bütün mücadelenin bu
‘oyuna girmesi’, toplam arz›n talebin üzerine ‘stratejik’ pozisyonu ele geçirmekten geçti¤i-
ç›kmas›, rekabetin giderek artmas› ve küre- ni bilemez. Baflar›y› fiyat düflürmekte arar ve
Bir ifli selleflmesi ile flirketlerimiz son zamanlarda sektörünü ‘tahrip eden’ önemli bir oyuncu
giderek daha ciddi problemler ile karfl› kar- olarak ortaya ç›kar ama bu fiyat düflüflü yine
iyi bilmek, fl›yad›r. de karl›l›¤› artt›rmaya yetmedi¤ini hayretler
Yapt›klar› ifli çok iyi bilen patronlar›m›z ne içinde görür.
o iflle ilgili yaz›k ki ayn› beceriyi ‘Yönetim Bilimi’ konu- l Motivasyon konusunda yeteri kadar bilgi-
sunda gösteremiyor veya yönetim konusunu si olmayan bir patron, çal›flan motivasyonu
bir flirketin de yeterince önemsemiyorlar. fiirketlerimiz, f›r- artt›rman›n birinci flart›n›n onlara zam yap-
baflar›l› bir sat buldukça personelini e¤itmek üzere e¤i- maktan geçti¤ini zanneder. Maafl›n ‘Hijye-
nik’ bir faktör oldu¤unu bilmedi¤inden,
timler yap›yor ama çok az ‘Patron’ kendini
flekilde gelifltirmek üzere yönetim konular›nda e¤i- yapt›¤› zamma ra¤men motivasyonun art-
tim al›yor. Oysa günümüz flirketlerimizin ba- mad›¤›n› gördü¤ünde de bütün çal›flanla-
yönetilebilece¤i flar›s›, patronlar›m›z›n yönetim konusunda r›ndan flikayet eder. Oysa görülen küçük bir
kendilerini gelifltirmesinden geçmektedir. baflar›n›n ‘Aferin’ diyerek ödüllendirmenin
anlam›na En az kendi ifl kollar› kadar önemli bir bilim motivasyona etkisi, maafl zamm›ndan çok
olan yönetim konusunda kendisini gelifltire- daha fazlad›r.
gelmez! meyen patronlar›n ne tür ‘tipik’ sorunlar ile l Kurumsal Kaynak Planlamas› konusunda
karfl›laflaca¤›n› görelim: yeteri kadar bilgisi olmayan bir patron, bu tür
l Stratejik pazarlama ve pazar analizi konu- yaz›l›mlar›, muhasebe programlar›n›n biraz
sunda yeterince bilgi sahibi olmayan bir pat- daha geniflletilmifl flekli olarak yorumlar. Oy-
ron, içinde bulundu¤u pazar›n bilgilerine na- sa kurumsal kaynak planlamas› yaz›l›mlar›n›
s›l ulaflabilece¤ini bilemedi¤inden, pazar›n›n etkin olarak hayata geçirebilmek, orta bü-
nabz›n› tutamadan ve ‘Belirsizlik’ alt›nda ka- yüklükte bir flirketten büyük flirkete geçiflin
rarlar verir. Onlara sorarsan›z, kendi sektör- ön kofluldur.
leri ile ilgili bilgi ne yaz›k ki yoktur. Bütün bu örnekleri yönetim biliminin bütün
l Stratejik yönetim konusunda yeterince bil- konular›na ve çok de¤iflik flekillerde genifl-
gi sahibi olmayan patron, flirket vizyonu yaz- letmek mümkündür.
may› kalite belgesi alman›n asgari bir flart› Günümüz yo¤un ve küresel rekabet ortam›n-
zanneder. fiirket vizyonunun genifl bir kat›- da baflar›l› bir flirkete sahip olman›n gerekli
l›mla haz›rlanmas›n›n çal›flanlarda ortak bir ama yeterli olmayan flart›; patronun öncelik-
heyecan yarataca¤›n› ve bu vizyonun sürekli le kendisini yönetim konusunda e¤itmesin-
gündemde tutulmas›n›n kendi sorumlulu¤u den geçmektedir. Çinli yöneticilerin kendile-
oldu¤unu bilemez. rini yönetim konusunda ‘eksik’ bulduklar›n›
l Rakip analizi konusunda yeterince bilgi sa- ve bu eksiklerini kapatmak üzere büyük bir
hibi olmayan patron, rakiplerinden en ac›- çaba içinde olduklar›n› da biliyoruz.
mas›z› ile ancak pazar pay›n› o rakibine kap- Emin olun, kendilerini yönetim konusunda
t›rd›ktan sonra tan›fl›r. Oysa rekabetin art- çok iyi e¤itmeyen patronlar için ‘Yar›n’ çok
mas› ile beraber, sistematik bir rakip analizi daha zor olacak!

62 KobiEfor Temmuz 2015