Page 59 - KobiEfor_Mayıs_2020

nuştu. Şu anda sadece dijital ortamda fark yaratan “Toparlanma U tipi olur”
şirketlerle, mal ve hizmet üretimi yapan e-ticaret, Emre Alkin’e göre Türkiye ekonomisi 2020 için
lojistik firmalarının ayakta kaldığını hatırlatan Al- yüzde -0.5 ile +0.5 arasında bir performans ile yılı
kin, üretim ve yatırımın olmadığı bu dönemde işsiz- kapatacak. 2021 yılı için ise iyimser bir yaklaşım
liğin yükselmesinin sürpriz olmayacağını kaydetti. sergileyen Alkin, yüzde 5’in üzerinde büyüme ile
yılın kapanacağını, 2022’de ise bu oranın yüzde
“Para basılabilir, borç da alınabilir” 3.5-4.5 arasında olacağını öngördü. Değerlendir-
İktisadın 150 yıllık geçmişine takılmış uzmanlar mesini ise şöyle yaptı: “Türkiye ekonomisinin bü-
olduğunu söyleyen Alkin, son dönemlerde para yümesi konut, kamu harcamaları, hizmetler ve sa-
basmanın enflasyon yaratacağına ilişkin söylemin nayiye dayanıyor. Sanayinin milli gelire katkısının
bu fikirlerden kaynaklandığını ileri sürdü. Alkin, yüzde 23 ile sınırlı kaldığı bir model. Sanayide kri-
“Para basarak enflasyon olur mu? Ne kadar basıl- tik önem taşıyan sektör otomotivdir. Mobilya sek-
ması düşünülüyor. Eğer 20 milyar dolar basmak- törünün daralması elbette kötü ama bu sektör da-
tan bahsediyorsak bir sorun olmaz. Dünyada para ralınca Türkiye’de büyüme düşmez. Ama otomotiv
arzı var. Bu dönem var gücümüzle ekonomiyi aya- üretimi ile sanayi üretimi ve ekonomik büyüme eş
ğa kaldırmak için ya para basacağız ya da borç ala- anlı gider. Emlak sektörü de otomotiv gibi gayri-
cağız. Diğer bir konu da Uluslararası Para safi yurtiçi hasıla üzerinde etkili. Dolayısıy-
Fonu (IMF). IMF’den borç alınması konu- la emlak sektöründe de hareketli bir dö-
sunda da toplumumuzda farklı bir yak- nem olmayacak. Türkiye’nin U tipi ol-
laşım var. IMF’den borç almak onun masının sebebi Covid-19 sebebiyle
boyunduruğu altına girilmesi olarak bazı sektörlerin geç ayağa kalma-
görülüyor. Oysa kabahat borç al- sındandır.” Alkin yavaş toparlana-
mak değil, borç alır hale getirmek- cak sektörleri; ulaşım, havayolu,
tir. Muhtaç hale geldik. Nasıl? Ka- yapı malzemeleri, otomotiv ve oto
munun lüzumsuz büyümesi ve har- kiralama, elektronik, eğitim, mo-
caması yüzünden. Ancak kamuyu bilya, emlak, mücevher/takı, otel
küçülterek sağlıklı bir ekonomiye ve konaklama olarak sıraladı, bu
geçebiliriz. Ama bu gerçekleşmeye- sektörlerin ise ancak senenin 4.
cek” bilgisini verdi. çeyreğinde toparlanmaya başlayaca-
ğını dile getirdi.
“Devlet kapitalizmi başlayacak”
Emre Alkin’e göre bu dönemden çıkmak için Hızlı toparlanacak sektörler
Türkiye dahil birçok devlet, şirketleri kısmen veya Altınbaş Üniversitesi Öğr. Üy. Prof.Dr. Emre Al-
tamamen kamulaştıracak. Bunun sıkıntılı bir süreç kin, hızlı toparlanma öngördüğü sektörleri ise
olacağına değinen Alkin’e Cumhuriyet’in ilk yılların- “Sağlık, bankacılık, kamu, internet, TV, uzaktan
daki kamu-özel sektör işbirliğinde gerçekleşen kal- eğitim, giyim, kişisel bakım, kozmetik, yiyecek-içe-
kınma modelini hatırlattığımızda ise görüşlerini şöy- cek” şeklinde sıraladı. Hızlı toparlanacak sektörle-
le aktardı: “Cumhuriyetin ilk yıllarında özel sektör rin çoğunlukla hizmetler alanında olduğuna dikkat
henüz yoktu. Dolayısıyla tüm mücadele özel sektö- çeken ve “Hızlı büyüyecek sektörler milli gelire
rün yaratılması sürecine aracılık etmekti. Şu an ya- katkı yapanlar” diyen Alkin, “Pandeminin zirvesin-
şanan ise farklı bir durum yani: Devlet kapitalizmi. den aşağı inilirken önce hızlı toparlanacak sektör-
Gelinen aşamada liberalizmin doğru çalıştırılmadı- lerin, sonra da yavaş toparlanacakların devreye
ğını, kapitalizme tutsak edildiğini, iktidarın da kapi- girmesiyle Türkiye ekonomisi 2021 birinci çeyre-
talizmi kendi lehine kullandığını görüyoruz. Ülke ğinde kendine gelecektir” değerlendirmesini yaptı.
olarak büyük borçlarımız ve büyük sorunlarımız var. Avrupa ve Amerika’nın toparlanma çizgisi ile ilgili
Covid-19 bu gerçekliği yüzümüze vurdu. Devletler öngörülerini de açıklayan Alkin, “İtalya L tipi çizgi-
bundan sonra kendilerine göre stratejik olarak tarif de toparlanacak. Amerika’nın ise kendine özgü bir
ettiği sektörlerde ana aktör olacak. Enerji, ulaşım, yapısı var. Dünya tüketiminin yüzde 33’ünü, ithala-
altyapı, sağlık bu alanların başında geliyor.” tın yüzde 17’sini yapan, dünya ekonomisinin yüzde
Devletin kasasında bu kadar para olup olmadığı- 24’ünü oluşturan bir ülkeden söz ediyoruz. Ameri-
nı sorduğumuz Alkin şu yanıtı verdi: “Devlet, şirket- ka’nın daha önceki resesyonlardan kurtulma süre-
leri borçlarıyla beraber haraç mezat alacak. Bu iyi cine baktığımızda biraz uzun sürdüğünü görüyoruz.
bir durum değildir, insanoğlunun akıllanmadığının Ama dünyanın merkez bankası gibi davranan bir ül-
göstergesidir. Gelecekte devlet kapitalizminin fatu- kenin çok geç olmadan ayağa kalkabileceğini söy-
rasını yine bizler ödeyeceğiz.” leyebiliriz” dedi.
May›s 2020 KobiEfor 59