Page 62 - KobiEfor_Şubat_2019

EKONOM‹STLER

çekleflecek seçimler sonras›nda biraz daha fazla Anadolu flirketleri bu kadar fi-
olmak üzere iflsizlik art›fllar›n›n devam edece¤ini nans kesimine, bankac›l›k
bekliyoruz. Bu sorunlar›n alt›nda istatisti¤e duyu- sektörüne borçlu de¤ildi. Bu
lan güven problemi var. ‹nsanlar merak ediyor; ifl- birincisi. ‹kincisi Türkiye’nin
sizlik art›yor mu, enflasyon düfltü mü, rakamlarla bol para döneminden dolay›
oynan›yor mu? Bir ülkenin istatisti¤i namusudur. politika alan›ndaki hatalar ve
Ne kadar fleffaf ve ne kadar dürüst olursan›z o po- krizler bir flekilde yorgan gibi
litikalar o kadar do¤ru olur.” Türkiye’nin üzerini örttü. Kriz-
lerin ekonomiye yans›mas›
U¤ur Gürses
Merkez Bankas›’n›n çok olmad›. Ayr›ca ödemeler
ad›mlar›n›n yans›mas› dengesinin finansman›nda tu-
Zümrüt ‹mamo¤lu: “Poli- hafl›k var. Cari a盤›m›za bak›yoruz; finansman çok
tikalar ve tedbirler krizden düflük. Rezerv kaybediyoruz ama nereden geldi¤ini
h›zl› ç›kmak için at›lan ad›m- bilmedi¤imiz bir flekilde farkl›. (Net hata noksan).
lard›r. Faiz konusunu hiç Türkiye’de son birkaç y›ld›r, siyaset normal yolundan
tart›flmamak laz›m. B›rak›n sapt›. ‹lk defa 1994 ve 2001 krizinden sonra mülkiyet
Merkez Bankas›’na. Ne ya- kayg›s› var. Bu hukukun üstünlü¤üne olan güvenin
pacaklar›n› biliyorlar. Bugün kaybedildi¤ini gösteriyor. Sermaye ç›k›fl› var. Mevdu-
enflasyon düfltü, yar›n düfltü at ç›k›fl› var.
diye faiz politikas›ndan vaz- Örne¤in; Nisan’dan bu yana Türkiye bankac›l›k
Zümrüt ‹mamo¤lu
geçilmez. S›k› para politika- sektöründen mevduat kesiminde azalma var. Ban-
s›ndan vazgeçilmez. Bunun kac›l›k kesimine son 3 aya bak›nca sistemden yak-
devam› önemli. ‹kinci mali politika daha da önemli lafl›k 21 milyar dolarl›k ç›k›fl oldu¤unu görüyoruz.
bu krizde. Ama krizin sonuçta sebebi nedir? Niye Buna yurtiçi ve yurtd›fl› döviz mevduat hesaplar› da-
bu noktaya geldik? Borç krizinden. Borcun da yük- hil. Bu kaynaklar borç ödemeye, yast›k alt›na git-
sek olmas› as›l neden olmad›. Döviz cinsinden mifl olabilir. Yurtd›fl›na transfer olmufl olabilir. Bil-
borçlu olmam›z ve genifllemeci para politikas› uy- miyoruz. Ama foto¤raf flunu gösteriyor. Bu ç›k›fl›n
gulamam›z önemli oldu. Hatadan geri dönmenin bankac›l›k sektörüne 2001 krizinden daha sert etki-
yolu s›k› para politikas›na gitmek ve kur istikrar›d›r. si var. Nerede görüyoruz? Verilen kredi baca¤›nda
Bu yüksek borçta kur istikrarl› olmal›. Ayr›ca bu görüyoruz. Ciddi kredi krizi oldu¤unu görüyoruz.
borçlulu¤u düflürmek laz›m. Ekonomi yavafllay›nca Ben en çok çek karfl›l›ks›z ç›kt›ktan sonra yap›lan
zaten borçluluk azal›r. fiu anda borç geri ödüyoruz. ödemelere dikkat ederim. Burada yüzde 30’lardan
Ama zor. Zira bir daralma döneminin içindeyiz. yüzde 5-6’ya düflmüfl durumda. Bu yayg›n kredi kri-
Banka bilançolar›ndan döviz kredileri ç›karmak la- zi oldu¤unu gösteriyor. Reel sektöre yans›mas› var.
z›m. Bir baflka yol ise flirketler taraf›. Döviz cinsin- Burada son 10-15 y›l›n en kötü durumunday›z. Bu
den o flirkete para koyacak insanlara ihtiyaç var. krizin hane halk› etraf›ndaki etkisini özellikle son
Sermaye çekmek laz›m. fiu anda d›flar›da kriz yok. 3-4 ayda bir görece¤iz. Art›k sular çekiliyor mayo-
Bu bizim krizimiz. Bu do¤rudan sermayeyi çekmek suz oldu¤umuzun fark›nda olal›m. Ankara’n›n olay-
için yap›sal reformu ve hukuku önemsiyorum. Tür- lara bak›fl› bu flekilde olmal›.”
kiye’nin d›flar›da imaj› yerlerde. Birkaç ülke ilgile-
niyor ama gayrimenkule ilgi duyuyor. Oysa Türki- Bu krizin yönetim biçimi hakk›nda
ye’de fiyatlar çok düflük.” U¤ur Gürses: “Bir yang›n an›nda itfaiye zama-
n›nda gelmese ne olur? Merkez Bankas› son 10 y›l-
Ekonomide nereye gidiyoruz? d›r yang›na geç gelen itfaiyecidir. Hukukun üstün-
U¤ur Gürses: “W. Buffet'in deyimiyle ‘Sular çeki- lü¤ü de sadece mahkemede hakk›m›z› arama de¤il
lince denize kimin mayosuz girdi¤i ortaya ç›kar.’ En kurum ve kurulufllar›n do¤ru çal›flmas›d›r. Yabanc›
son 2009’dan bak›nca flöyle foto¤raf var. Türkiye yat›r›mc› çünkü bunlara bak›yor. Türkiye serbest
ekonomisinde reel sektör flirketleri mili gelirin yüz- bir ekonomik sistem kullan›r. Aç›k ekonomide ya-
de 35’i kadar daha borçlu. Buradan hareketle sular flamaya al›flt›k. Ama Türkiye’de ilk kez son dönem-
çekiliyor. Geçen y›l bu toplant›y› yapt›ktan sonra de piyasa d›fl› önlem alma konusunda örnek gör-
FED’in piyasadan çekti¤i para 400 milyar dolar› geç- meye bafllad›k. F›r›nc›lara zam yapmay›n ifadesin-
ti. FED yoluna devam ediyor. Yapmak istedi¤i fley ise den tutun da faizlere müdahalelere kadar genifl bir
ördekleri ürkütmeden yine bu politikaya devam et- alanda bu yap›l›yor. Hazine ihaleleri manipüle edi-
mek. Çünkü enflasyon devam ediyor. Sular çekilme- liyor. Böyle bir foto¤raf var. Bu bir flekilde topluma
ye devam ediyor. Yaflan›lan›n 2001 krizinden fark› sinyal veriyor. Bunun sinyal etkileri de çok tehlike-
62 KobiEfor fiubat 2019