Page 64 - KobiEfor_Temmuz_2012

SEKTÖR/YEfi‹L ÇEVRE

Vaktiyle kaybetti¤imiz politik zaman› h›zlanarak geri kazanmal›y›z

Ekolojik Türkiye

‘mecburiyet’

Türkiye ‘Çevre’ye geç uyand›. Çünkü sessiz ve yavafl
bir sanayileflmesi vard›, uyar›c›lar ortaya ç›kmam›flt›.
Son 30 y›ldaki bafldöndürücü h›zla yaflad›¤›m›z
kentleflme, sanayileflme ve modernleflmemize do¤am›z
dayanamad›. Devlet, siyaset ve her ölçekte kurumsal ve
bireysel özel kesim sorumluluklar›n› üstlenmeliyiz.

Ç evre konusu bütün dünyada bir varl›k-yokluk leri yapmam›z gerekti¤ini de söylüyor: “Geri dönüflü-
sorunu oldu. Modern bilim ve ekoloji; ilerleme-
mü güçlendirmeliyiz. Üreticilere daha fazla sorumlu-
cilik ve ekolojik kriz; çevre hakk›; ekonomik bü-
luk yüklemeliyiz. Çöp yönetimi maliyetlerini tüketim
yüme ve büyümenin s›n›rlar›; tüketim toplumu;
uluslararas› çevre hukuku vb. ba¤lamlarla tart›- mallar›na dahil eden bir sistem gelifltirmeliyiz. Mali-
yet etkinli¤ini artt›rmal›y›z. Bunlar› yaparken tam
fl›l›yor. Tart›flman›n kulvarlar› da flekillendi: Serbest pi- manada bir toplumsal kat›l›m› gerçeklefltirmeliyiz.”
yasa çevrecili¤i, sürdürülebilir kalk›nma ve radikal eko- Türkiye’de üretilen evsel at›¤›n yüzde 15’ini, ka-
loji gibi. Bu kulvarlarda konuyla ilgili düflünsel ve etik ¤›t, karton, cam, metal, plastik gibi tümden geri ka-
temeller, çözüm önerileri ve uygulama araçlar› da de- zan›labilir at›klar oluflturuyor, biz bunun yüzde
¤ifliyor. Bu da ‘toplumsal diyalog’u zorunlu k›l›yor. 30’unu geri al›yoruz. Avrupa ayr›flt›rma temelinde
Türkiye geç kald›, bedelini ödüyor ve ödeyecek. Al- ambalaj at›klar›n› tümüyle geri kazan›yor. Bugünden
fabesinden bafll›yoruz. Her insan, her y›l, kendi a¤›rl›- bafllayarak hem geri dönüflümü ucuzlatacak teknolo-
¤›n›n 10 kat› at›k üretiyor. Türkiye’de sadece y›ll›k ev- jiler üretmeye, hem de at›klar› yok etme ifllemini po-
sel belediye at›¤› miktar› 35, endüstriyel at›k miktar› zitif endüstriye çevirerek elektrik, biyogaz, gübre
21 milyon ton. Tehlikeli at›¤›n bertaraf oran› ise yüz- üretimine dönüfltürmeye odaklanmam›z flart.
de 8. Avrupa Birli¤i’ne uyum kalemleri içinde en yük- Tüm at›¤›m›z›n yüzde 40’›n› organik at›klar olufltur-
sek maliyeti, çevre konusunda yapma sözü verdi¤imiz maktad›r ve bu at›k, kompostlama yöntemiyle gübre-
yat›r›mlar oluflturuyor. Buradan büyük bir sektör do- ye dönüfltürülüp tar›m girdisi haline getirilebiliyor. Ev-
¤uyor, hatta do¤du bile. Bu sektörün 2013 y›l› sonu- sel ar›tma sistemlerinin çamuru da bir tar›m girdisi ola-
na kadar ulaflaca¤› büyüklük 90 milyar dolar olacak. rak de¤erlidir. Yeniden kullan›m›n Türkiye’nin enerji
Milli has›lam›z›n yaklafl›k yüzde 10’u çevre faaliyetin- ba¤›ml›l›¤›na son vermede ne derece önemli oldu¤una
de gerçekleflecek. Bugüne kadar a¤›rl›¤› bilinçlendir- bir örnek: Sadece 1 ton ka¤›t üretimi için 7 bin 600
me faaliyetlerine verdik. Mevzuat de¤ifltirmede geride kwh enerji harcan›rken bu rakam 1 ton geri dönüfltü-
kalmad›k. Ancak toplumsal ataletimiz sürüyor. Kent- rülmüfl ka¤›tta 2 bin 800 kwh’a düflmektedir. Türki-
sel At›k s›ralamas›nda OECD ülkeleri aras›nda ilk s›ra- ye’de kat› at›k toplama maliyeti ton bafl›na 40 dolar
day›z. 1000 dolarl›k özel nihai tüketim bafl›na üretilen civar›nda, al›nacak önlemlerle bunu ton bafl›na 15 do-
çöp miktar›nda Türkiye 80 kiloyla birinci olurken Ma- lara çekmek mümkün. ‹novasyon burada gerekli. At›k
caristan 53 kilo ile ikinci. At›k minimizasyonu yapam›- minimizasyonu, at›k envanteri bilgisiyle yap›l›r. Bir en-
yoruz. Geri kazanmam›z da öyle. düstri dal›nda at›k olan ç›kt›n›n baflka bir endüstri da-
l›nda hammadde oldu¤unu bilmek ve bu müthifl imka-
Niçin böyleyiz? n› kullanmak gerekir. Halbuki biz bugün tam bir Türki-
OECD Raporu Türkiye için flunu diyor: a) Türki- ye Sanayi Envanterinden bile yoksunuz.
ye’nin kentlerinde afl›r› gecekondulaflma ve inflaat
faaliyeti var, inflaat art›klar› fazla. Kentsel dönüflüm Tehlikeyi seviyoruz!
sürecine de girdik, bu kalem daha da artacak. b) Tehlikeli at›¤›m›z›n yüzde 40’› yak›l›yor, geriye ka-
‹kinci büyük at›k kayna¤›n› kentlerdeki sanayi olufl- lan yüzde 55’i s›radan çöp olarak at›l›yor. Bu yanl›-
turuyor. c) Türkiye’de çöp teknolojisi geri. d) Türki- fl›m›z hepatit, A‹DS ve benzeri pek çok hastal›k flek-
ye’de geri dönüflüm duyarl›l›¤› zay›f. linde bize geri dönüyor! Tehlikeli at›k yakma tesisle-
rinin yap›m› için gereken toplam yat›r›m 1 milyar Av-
Ne yapmal›y›z? ro civar›nda. Herkes elini önce vicdad›na koysun,
OECD Raporu nas›l oldu¤umuzu söyledi¤i gibi ne- sonra da cebine soksun!

64 KobiEfor Temmuz 2012