Page 69 - KobiEfor Eylül 2021

de 45 üretici, yüzde 19 tüketici enflasyonu var. Üretici ğunu hatırlatan Sağman, pandeminin sürece etkisine
ya bunu maliyetlerine yansıtmayacak, sevabına çalı- ilişkin ise şunları ifade etti: “Pandemi tüm dünyayı
şacak veya batacak ya da tüketici fiyatına yansıtacak. etkiledi. Ve bu sorunun direkt döviz kuruna etki etti-
Ben ikincisi olacağına inanıyorum. Çünkü yansımaların ğini düşünmüyorum. Ama ne oldu? Bütçe açığı arttı.
TÜİK’in son aylardaki verilerinin bir kısmında görüyo- Önemli olan kıt kaynakları verimli ve doğru kullan-
ruz. Yani yüzde 45 olan maliyet enflasyonu tüketici enf- maktır. IMF raporlarında gördük. Türkiye hibe olarak
lasyonuna yansıyacak. ” en az destek veren ülkelerin başında geliyor. Ama
kredi oranında ise en yüksek ülkelerden biriyiz. Yani
“Merkez Bankası doğru bulduğu borçlandırmayı tercih ettik.”
politikayı uygulamalı”
Enflasyonda düşme ihtimalinin en erken Ekim’den “Şirketlere sağlanan destek
itibaren görüleceğini ve Merkez Bankası’nın işi- objektif olmalı”
nin zor olduğunu açıklayan Sağman, asıl sorunun; Kredinin ağırlıklı şirket bilançolarını döndürmek için
‘enflasyon neden kalıcı olarak düşmüyor’ olduğunu kullanıldığını kaydeden Murat Sağman, kredinin bir kıs-
kaydetti: “Enflasyonla mücadelede de Merkez Ban- mının dövizde değerlendirildiği görüşünü ise şöyle de-
kası gerçekten bağımsız olmalı. Zira bağımsız deni- ğerlendirdi: “Bu ihtimal olabilir. Aslında Kredi Garanti
lince tamamen para politikasına ve enflasyonu dü- Fonu (KGF) kredilerinde de bunu gördük. Döviz alınabili-
şürmek için odaklanıyor. Siyasi yor. Ama ciddi arz ve talep şok yaşan-
müdahale gelse de bu duruşun- dığı bir dönemdi. Şirketlerin ağırlıklı
dan vazgeçmiyor. Bu arada Mer- özsermaye olarak kullandığını dü-
kez Bankası’na müdahale sadece şünmek istiyorum. Döviz alınmıştır
ülkemize özgü değil. ABD’de de ama bunu genellememek lazım.”
yaşandı. ABD’nin bir öncesi baş- Sağman, şirketlere destek sağ-
kanı Donald Tramp, FED’e ciddi landığında şeffaf olunmasının hayati
baskı kurdu. Kendisinden mem- önemde olduğunu paylaştı: “Bu tür
nun olmadığını dahil paylaştı. destek ve teşviklerde şirketin per-
Ama FED Başkanı işini yapmaya formansı objektif olarak değerlen-
devam etti. Ama bizde görevden dirilmeli. Yani siyasete yakınlığı vs.
alınmalar olduğu için bağımsızlık önemli olmamalı. Aksi halde siya-
kalmadı. Merkez Bankası bağım- sete yakın olan şirketler destekler-
sız gibi davranmak istediğinde den yararlanıyorsa o kaynak o şirket
bir hafta sonu görevinden ayrılma tehlikesiyle karşı için kullanılmıyordur.”
karşıya kalıyor.”
Murat Sağman, kilit unsurun Merkez Bankası’nın “Ekonomideki sorunların kaynağı sistem”
bağımsızlığı ve toplumun tüm paydaşlarıyla enflasyo- Murat Sağman, ekonomiye ilişkin tek bir şey
nun düşürülmesinin hedeflenmesi olduğunu kaydetti. değiştirmek gerekse ‘sistemi’ değiştireceğini söy-
ledi: “Ekonomide en büyük sorun sistemin getirdi-
“İktisat tarihinde bu bakış yok” ği sorunlar. Bu sorunlar nedir? Bir kere kurumlar
Cumhurbaşkanı’nın faiz ve enflasyona ilişkin ba- bağımsız değil. Sorumluluk verildiğinde liyakat en
kış açısının 300 yıllık iktisat tarihinde bir geçerli- başta gelmeli. Örneğin; ne olursa olsun yargının ba-
liği olmadığını kaydeden Sağman, “Siyasetçi seçi- ğımsızlığının sağlanması lazım. Başkanlık sistemi
mi kazanmak, günü kurtarmak, işsizliği azaltmak sıkıntılı değil ama ülkemizdeki şekli sıkıntılı. Oysa
ister. Bunun için de faizleri indirmeyi öncelikler. Fransa’da yarı başkanlık sistemi var. ABD’de de
Faizi düşürünce iki taraftan enflasyon yükseliyor. veya Güney Kore’de başkanlık var. Ama yargı bağım-
Faiz düşüyor genişleme oluyor, yatırımlar artıyor ve sız. Sistem nasıl olursa olsun yargının bağımsızlığı
talep genişliyor. Faiz düşünce bizde TL’nin değeri- kırmızı çizgi olmalı. Çünkü ekonominin temeli gü-
ni koruyamadığımız için dövize yöneliyoruz. Döviz vendir. Güvenin temeli de yargının üstünlüğüdür.”
yükselince enflasyon geri dönüyor. O nedenle enf- Yargı ne kadar üstün olursa ekonomiye o derece
lasyonla mücadelede samimi, kararlı ve bağımsız güven sağlanacağını ve sermaye girişinin olacağını ön-
olunmalı. Bizim en büyük hatamız enflasyonu kalıcı gören Sağman, erklerin ayrılması gerektiğini savundu.
düşürmeden çok çabuk faizleri indiriyoruz. Ve sar- Mevcut sistemin ise sürdürülemez olduğunun altını
mal başlıyor” açıklamasını yaptı. çizen Sağman, bir yerden sonra düzeltmek gerektiğini
belirtti: “Eğer ekonomide kalıcı toparlanmak istiyorsak
“Pandemide hibe destekleri yetersizdi” radikal bir sistem değişikliği gerekiyor. Bu sistem be-
Döviz kurunun yükselişinin güvensizlikle ilgili oldu- lirsizliğin azaldığı güvene dayalı bir sistem olmalı.”
(\OÖO KobiEfor 69