Page 59 - KobiEfor-Nisan-2021

ten daha fazla korkmasına gerek yok. Ekonomideki yok, böyle büyük bir miktarda yardımı alan kişileri
her problemin, işsizlik, enflasyon, faiz, döviz çözümü de göremiyoruz. Yapılan yardımlar daha çok kredi
var, ama kaybettiğimiz insanları geri getiremeyiz. ertelemesi, kolay borçlanma seklinde yapıldı. Direkt
Üretim ve yatırımın olmadığı dönemlerde işsiz- para yardımı çok düşük miktarda kaldı. Türkiye’de
liğin yükselmesi sürpriz olmuyor. Türkiye ekono- istatistiklerle oynamak çok kolay hale geldi. Özel-
misi için istihdamda kırılma bekliyor musunuz? likle uluslararası kuruluşlar tarafından, ülke ista-
Türkiye’de işsizliğin azalması için ülkenin yüzde tistiklerine güvenilmemesi, yabancı yatırımcıyı çok
5’ten fazla büyümesi gerekiyor. Yüzde 5’lik bir bü- tedirgin ediyor, ayni zamanda gerçek verileri bilme-
yüme, ancak istihdama yeni katılan gençlerimize iş diğimiz için de doğru politikalar üretemiyoruz.
bulmak için yeterli olacak, halihazırdaki işsizleri- Bu dönemi atlatmak için ‘para basma’ gibi pek
mize yeni bir iş olanağı yaratmayacaktır. Açıklanan alışık olmadığımız yöntemlerin konuşulduğu bir
rakamlara göre, Türkiye geçen yıl sadece yüzde 1.8 dönemde sizin bir reçeteniz var mı?
büyüdü. 2021 yılında ve özellikle 2022 yılında pande- Böyle bir pandemiyle dünya 100 yılda bir karşıla-
mi kontrol altına alındıktan sonra ekonominin yüzde şıyor ve geçici bir dönem olduğunu kabul etmeliyiz.
5’ten fazla büyümesini ve büyümedeki ilerlemenin Türkiye’nin gayri safi milli hasılası 800 milyar dolara
işsizlik oranımıza da olumlu yansımasını bekliyo- yakın, dolayısıyla önümüzdeki 10 yılın gelirinin yüzde
rum. Yapısal reformlar da gerçekleşebilirse istih- 1’ine karşı borçlanıp o parayı şimdi ekonomiye ak-
damda sıçrama olacaktır. tarırsak, belli bir süre kapanarak hem ekonomimizi
Enflasyonumuz yüksek, kur önlenemiyor, faiz canlı tutabiliriz hem de ölümleri azaltabiliriz. Bildiğiniz
konusunda halen daha kafaları karıştıran açıkla- üzere, biz bu paranın belki iki katına yakınını doları dü-
malar var. Faiz-enflasyon-kur politikasına ilişkin şürebileceğimizi düşünerek sattık. 100 trilyon dolara
yürütülmesi gereken program sizce nedir? yakın hacmi olan finansal piyasalara, Merkez Bankası
Türkiye diğer ülkelere göre çok yüksek risk pri- rezervlerindeki 155 milyar dolarla etki yapabileceği-
mi ödüyor. Diğer ülkeler çok düşük faiz ile borçla- mizi düşündük. Hem rezervlerimiz gitti hem de dolar
nırken, biz çok yüksek oranda düşmedi. Oysa hukuk üzerindeki
borçlanıyoruz. Türkiye’de güven baskının kaldırılması, ekonomik
sorunu var ve bu güvensizlik be- kurumların bağımsızlığının ga-
lirsizlik yaratıyor. Sağlık Bakan- ranti altına alınması gibi güzel
lığı verileri dünya ülkelerindeki haberlerle 155 milyar dolarımızı
verilerle çelişiyor, TÜİK’in enf- koruyabilir, doların yükselmesini
lasyon, işsizlik sayıları, piyasa- engelleyebilir ve bu miktarı pan-
daki sayılarla çelişiyor. Türkiye demiyle mücadele için kullanabi-
ekonomisinin Covid krizini çok lirdik. Türkiye ekonomisinin gelir
iyi atlattığına dair açıklanan sayılar, uluslararası üretmesinde herhangi bir sorun yok, ama yanlış pro-
derecelendirme kuruluşlarının notlarıyla çelişiyor. je ve anlaşmalardan dolayı harcama kısmında büyük
Bu güveni kazanıp belirsizliği ortadan kaldıracak problem var. Para aslında harcarken kazanılır.
politikaların geliştirilmesi gerekiyor ki bunun en Yabancı yatırımcı gözünden bakarsak ülkemizin
kolay yolu şeffaf iletişim kanallarını açık tutmak. Li- temel sıkıntısı nedir?
yakat sahibi ekiplerin danışmanlığında, karar verici Yabancı yatırımcının en çekindiği şey belirsizlik-
mekanizmaları devreye sokarak ekonominin temel tir. Belirsizlik yabancı sermaye için kötü haberden
kurallarına dönmemiz gerekiyor. Yoksa kuru düşür- daha ürkütücüdür. Ekonomik kurumlarımızın ba-
mek için faizi artırmak zorunda kalacağız. Ya da faizi ğımsız olması ve demokratik kurumlar tarafından
düşük tutarsak, kur artacak, enflasyon artacak ve güvence altına alınması, medya ve yargının bağım-
biz bu döngüyü kıramayacağız. sızlığı, ihale kanunlarında şeffaflık hem bizim risk
COVİD-19’a karşı alınan Ekonomik İstikrar Kal- primimizi azaltacak hem de yabancı sermaye akışını
kanı ve arkasından devam eden destek ve teşvik artıracaktır. Yabancı sermaye akışı kısa vadede bu
paketlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? krizden çıkmak ve yapısal reformlarımızı yapmak
G-20 ülkeleri içinde gayri safi milli hasıla oranın- için fırsat tanıdığı için güven ortamının tekrar sağ-
da en büyük yardımı yüzde 20.9 ile Japonya yaptı. lanması gerekiyor. Merkez Bankası faiz artırımının
Türkiye, Kanada ve Avustralya’dan sonra gayri safi etkili olabilmesi için Merkez Bankası Başkanı’nın
milli hasılanın yüzde 12.8’i ile en fazla yardımı ya- yarın da yerinde kalıp kalamayacağını bilmemiz
pan dördüncü ülke gözüküyor. Örneğin; Avrupa gay- gerekiyor. Krizin köklerine inmeden, açıklanan pa-
risafi milli hasılasının yüzde 4’ü oranında, Amerika ketlerin yüksek kaliteli bir ekonomik büyüme üret-
ise yüzde 1.2 oranında yardım yaptı. Yani Türkiye 80 mesi mümkün değil. O nedenle yüzeysel açıklanan
milyar dolar yardım yaptı gibi gözüküyor kendi va- reform paketleri, spekülatörler için anlık bir durum
tandaşlarına. Türkiye’de böyle bir yardım verisi de olarak görülüyor ve fırsata dönüştürülüyor.

Nisan 2021 KobiEfor 59