Page 57 - KobiEfor_Eylul_2017

harcamalar›na dayal› bir büyüme sürecinin sürdü- sizlerle paylaflmak istiyorum. Grafikte iflçi bafl›na
rülemez nitelikte olmas›ndan bunu kastediyorum” milli gelir art›fl h›zlar›na iliflkin sundu¤umuz verile-
aç›klamas›n› yap›yor. re göre, 2010 sonras›nda kapitalizmin befl merkez
ekonomisinde üretkenlik kazan›mlar› yüzy›l›n ilk on
Üretkenlik için siyasi irade yok y›l› ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda ciddi anlamda gerilemifl
Türkiye’nin mevcut ekonomik politikalar›n› de- gözüküyor. Bir zamanlar›n üzerinde günefl batma-
¤erlendirdi¤inde gelecek için iyimser veya kötümser yan imparatorlu¤u ‹ngiltere’de ve 2. Dünya Savafl›
tarafta m› oldu¤unu sordu¤umuz Yeldan, flu yan›t› sonras›n›n mucize ekonomisi Almanya’da üretken-
veriyor: “Tüm bilimlerde oldu¤u gibi iktisat bilimle- lik temposu yar› yar›ya düflmüfl vaziyette; Japon-
rinde de sadece iyimserlik ya da sadece kötümserlik ya’da gerileme yüzde 80’i aflm›fl. ‘Silikon Vadisi’ni,
yok. Nesnel koflullar ve bunlar›n yaratt›¤› sorunlar- ‘Google arama motoru’nu, uzaydan takip sistemle-
çözümler kümeleri vard›r. ‹ktisat bilimi de sorunla- rini, Uber taksiyi dünya tüketicilerinin emrine sun-
r›n tespitinin yan›nda alternatif çözümlerin göreceli may› baflaran Amerikan kapitalizmi ise üretkenlik-
baflar›lar›na ve maliyetlerine bakar. Hayatta her se- te tam bir çöküfl yafl›yor.
çimin bir bedeli vard›r. fiu anda Türkiye kabaca ne-
redeyse 1980’lerden bu yana ithalata dayal› ve tafle-
ronlaflt›r›lm›fl bir sanayi ve d›fl borç (ya da d›fl yar-
d›m) ile yürüyen bir ekonomi kurgusuna sahiptir. Oy-
sa bunun çözümü ulusal tasarruflara dayal› ve kamu
ile özel sektör aras›nda dayan›flmaya ve inovasyona
dayal›, üretkenli¤i ön planda tutan ama bölgesel
eflitsizliklerin çözümüne öncelik veren bir sanayilefl-
me stratejisini kurmaktan geçmektedir. Söz konusu
strateji konusunda henüz siyasi bir irade oluflturul-
mam›flt›r. Bunun oluflturulmas›na katk›da bulun-
mak da hepimizin görevidir.”

Yeni normal Türkiye’ye farkl› yans›yor Teknolojik inovasyonlar› ve yeni sanayileflme
Yeldan’›n tan›m›yla d›fl borç ya da d›fl yard›m ile dalgas›n› bir türlü üretkenli¤e ve milli gelir art›flla-
büyüyen Türkiye ekonomisinde gerilen AB iliflkile- r›na dönüfltüremeyen küresel ekonominin merkez
rini merak ediyoruz. Yeldan, detayl› bilgi veriyor: ülkeleri, bu yüzdendir ki 2008’den bu yana büyük
“21. yüzy›l›n ikinci on y›l› sürerken küresel ekono- durgunlu¤un k›skac›ndan kurtulam›yor. Bu koflul-
minin geliflimine dair üç önemli gözlem yapmak lar alt›nda Amerikan Merkez Bankas› olarak dü-
mümkün: flündü¤ümüz FED’in uygulamaya koydu¤u devasa
(1) Deflasyon, yani tüm fiyatlar›n (ücretler ve parasal geniflleme operasyonlar› ancak geçici iyi-
faizler dahil) çöküflü; lefltirmeler yarat›rken günümüzün ‘FED faizleri
(2) üretkenlik kazan›mlar›nda gerileme; ve yükseltir mi? Yükseltirse bunun dünya ve Türkiye
(3) gelir eflitsizli¤inin artmas›; sosyal d›fllanma ekonomisine etkileri neler olur? T.C. Merkez Ban-
ve parçalanman›n derinleflmesi. kas› faizleri düflürür mü?’ türü ‘can al›c›’ sorular›,
Benim de¤erlendirmeme göre; iktisat medyas›n- ekonomi medyas›n›n güncel magazin sohbetlerine
da bu süreç yeni normal diye tan›t›larak, s›radan- malzeme oluflturmak d›fl›nda herhangi bir anlam
laflt›r›lmaya çal›fl›lmakta. Ancak bu yaflananlar›n tafl›m›yor.
bir de karlar, sermaye birikimi ve teknolojik uzan- 21. yüzy›lda küresel merkez ekonomilerinde art›k
t›lar›na iliflkin sonuçlar› var. Nitekim, bu süreçte yeni normal diye an›lan koflullar›n Türkiye benzeri
yaflanan deflasyon sonucunda fiyatlar ile birlikte çevre ülkelerindeki sosyal yans›mas› ise ‘rekabetçi
kar oranlar› da gerilemekte ve sermayenin yeniden otoriterli¤e’ dayal› siyasi fliddet olarak tezahür edi-
üretimi zorlaflmakta. Artan gelir eflitsizli¤i ise bafl- yor. Yeni normal ‘rekabetçi’, çünkü mevcut siyasi
ta etnik ve yerel nitelikli savafllar olmak üzere, partilerin art›k bafll›ca u¤rafl› kendilerini yerel ve
uluslararas› göç dalgalar›n›n, yo¤unlaflan sosyal uluslararas› sermayeye be¤endirmek için k›yas›ya
gerilimlerin ve küresel siyasi fliddetin ana nedenini yar›flmak. ‘Otoriter’, çünkü bu t›kanm›fll›k ve çare-
oluflturmakta. sizli¤in yol açaca¤› sosyo-politik uyan›fl›n sistemi
Üretkenlikte durgunluk (ve hatta Avrupa ve ABD sorgulamas›na f›rsat vermeden, acilen bast›r›lmas›
için son iki y›ld›r gözlenen gerileme) ise 21. yüzy›l gerekli. Bu endiflenin Türkiye’ye özgü görünümü ise
kapitalizminin en önemli açmazlar›ndan birisi ola- kat›l›mc› demokrasi kurumlar›n›n tahribat›na varan
rak öne ç›kmakta. Afla¤›daki grafikte bu tespitleri bir siyasi kriz olarak yaflanmakta.”
Eylül 2017 KobiEfor 57