Page 76 - KobiEfor_Agustos_2019

EKONOM‹ST

Prof.Dr. Ömer Faruk Çolak: “Krizde dibi geride b›rakmad›k”

“Ekonomi ve politik ç›pa AB olmal›d›r”

Ekonomist Prof.Dr. Ömer Faruk Çolak inanmayanlardan. Çolak, Türkiye’nin
ile Türkiye ekonomisinin bugünü ve tüm co¤rafyalar içinde özel dinamizmi
yar›n›n› konufltuk. Ekonomideki olan bir ülke oldu¤unu da hat›rlatarak
dalgalanmay› ‘kriz’ olarak tan›mlayan ekonomide ve politikada AB ç›pas›n›n
Çolak, kötünün geride kald›¤›na yeniden gündeme al›nmas›n› istiyor.
T ürkiye ekonomisi 2018 y›l› ikinci yar›s›ndan ni safi yurtiçi hesaplama yöntemine göre 2011 ve
2012’de dünyan›n en h›zl› büyüyen ekonomisi oldu.
itibaren önemli bir finansal dalgalanma ile
karfl› karfl›ya kald›. Makro ekonomik denge-
ler büyük ölçüde bozuldu. Bu bozulmay› siz nas›l Nas›l oldu? Ya da tasarrufunu art›rmadan nas›l oldu
da büyüdü? Bunun alt›nda yatan etken sermaye hare-
tan›ml›yorsunuz? ketleriydi. Türkiye k›sa süreli sermaye hareketlerinin
Ömer Faruk Çolak: Türkiye ekonomisindeki girdi¤i ve bankac›l›k sektörünün sendikasyon kredisi
makroekonomik dengelerin bozulmas›n›n alt›nda alarak reel sektörü finanse etti¤i ekonomi haline gel-
yatan temel olgu hem iç di. Esas›nda cari aç›k veren
hem d›fl dengenin bozul- veya vererek büyümek zo-
mas›d›r. Burada d›fl denge runda kalan, tasarruf a盤›
ile kast›m›z ise d›flar›da olan ülkede sermaye hare-
cari aç›k, içeride bütçe ketlerinin bir sak›ncas› yok.
a盤›d›r. Esas›nda bu bo- Tabii ki k›sa vadede olmas›
zulma birden bire olan bir k›smen sak›ncal›. Ama ald›-
geliflme de¤il. Türkiye ¤›n›z kredinin nerede kulla-
ekonomisinin krize girme n›ld›¤› önemli. Türkiye ne
sinyalleri 2014’ten bu ya- yaz›k ki bu süreçte yani 17
na güçlü flekilde geliyor- y›ll›k sürede baz› sektörler
du. Burada kastedilen; Ömer Faruk Çolak kay›rm›fl hale geldi.
2014’ten bu yana enflas- D›fl ticarete konu olma
yon yükselmeye devam etti ve yükselifl oran› artt›. yan inflaat sektörüne ciddi kaynak aktard›. Bankac›-
Cari aç›k devam etti. Ne zamana kadar? Krizin pat- l›k sektörünün kredi da¤›l›m›nda inflaat sektörü bi-
lak verdi¤i 2018 y›l›na kadar. Ama esas krizin pat- rinci s›rada yer al›yor. Bu krizin alt›nda inflaat sektö-
lak verdi¤i tarih 2017’dir. Biz göz ard› ettik. ‹flin rünün etkisi vard›r. Bu bizim için yeni bir olgu gibi
özünde cari aç›k ve bütçe a盤› bir sonuç de¤iflkeni- görülebilir, oysa 2008 krizi do¤ru düzgün analiz edil-
dir. seydi görülecektiki. ‹rlanda, Yunanistan krizlerinin
Burada çok kimsenin dile getirmedi¤i olguyu dile alt›nda inflaat krizi yat›yordu. Bir ülkede gayrimen-
getirmek isterim. Türkiye ekonomisi ülke yönetimi- kul veya inflaata kaynak aktarmak uzun vadede kri-
nin tek parti idaresine geçti¤i 2017’nin ortas›ndan ya- ze davet ç›karmakt›r. ‹ktisat tarihinde yaflanan krizin
ni tek kifliye ba¤l› kontrol edilmesiyle kurumsal kim- en büyü¤ü olan 1929 krizi de inflaat sektöründen
li¤i zay›flama bafllad›. Kurumsal zay›flama bafll›yorsa patlak vermifltir. Dolay›s›yla finansal kriz ile reel
bir sonraki dönemde sorun yaflayaca¤› kesindir. Bir sektör krizi birlikte ifllenmifltir ve Türkiye ekonomisi
ülkede cari a盤› azaltman›n yolu ithalat ve ihracat ya- için yeni bir olgudur. ‹flsizli¤in birden birde artmas›-
p›s›ndan geçer. ‹thalat›n önemli k›sm› ara mal›. Bafl- n›n nedeni budur. Ki son rakamlara göre 4 milyon
ka mal› üretmek için mal ithal etmek zorunda olan 550 bin iflsiz bulunuyor.
ülkeyiz. Türkiye ciddi bir ara mal› ithal eder hale ge- Sizce ekonomik krizde dibi gördük mü?
tirildi. Basit bir örnek ile getirelim. Türkiye tar›mda Ömer Faruk Çolak: Türkiye’de flu anda yaflanan
net ihracatç›yd›. fiimdi ise ithalatç› oldu. Un için bu¤- hem reel sektör, hem finans krizdir. Krizin bankac›l›k
day ithal eder hale geldi ya da sosis üretmek için sektörü üzerindeki etkisi s›n›rl› kalm›flt›r. Bunun ne-
yurtd›fl›ndan et ithal eder noktaya geldi. Bu hale geli- deni koalisyon hükümetinin IMF do¤rultusunda getir-
flimizde sadece para ve maliyet politikas› de¤il ülke- di¤i Basel I ve Basel II uygulanmas›n›n en az›ndan son
deki sektörlere bak›fl önemli oldu. döneme kadar tutturulmas›d›r. Yani bankalar›n ser-
2011 ve 2012’de nas›l rekor büyümeyi sa¤lad›k? maye yeterlili¤inin yüksek olmas› birinci rol oynam›fl-
Ömer Faruk Çolak: Tabii Türkiye h›zl› büyüdü. Ye- t›r. Burada Türkiye’de reel sektör sadece talep krizi
76 KobiEfor A€ustos 2019