Page 65 - KobiEfor_Haziran_2015

Olas› iktidara yol haritas›

Seçim sonucunda hangi iktidar gelirse gelsin
ekonominin ray›na oturmas› için neler yap›lmas›
gerekti¤ini y›llar›n ekonomisti Taner Berksoy’a
soruyoruz. Berksoy, olmas› gerekenleri flu flekil-
de ifade ediyor: “Bugünden bakarsak Türkiye’nin
temel dengelerinde büyük problem yok. K›sa dö-
nemi kolay onar›lacak gibi. Ama temel tercihleri
yapmak laz›m. Örne¤in d›flar›dan gelen k›sa va-
deli finansmana karfl› ne yap›lmas› gerekti¤ine
iliflkin siyasi karar olmas› gerekir. Ve o karar›n törlerin görmesi önemli. Ayr›ca s›k›flt›¤› noktada
uygulan›yor olmas› gerekiyor. ‹kincisi istatistikle- katk› sa¤lanmal›. Mutlaka orta ve uzun vadeli
re bak›n son 2-3 y›ld›r özel sektör yat›r›m harca- plana ihtiyaç var. Çok ayr›nt›l› uzun vadeli progra-
malar› artm›yor. Zamanla özel tüketim harcama- m›n alg›lanmas› zor oluyor. Ben olsam mevcut
lar›nda çok büyük kas›lmalar ortaya ç›k›yor o da teflvik sistemini de¤ifltiriyorum. ‹l baz›ndan tefl-
güven kayb›ndan oluyor. Bunlar› çok h›zl› onar- vikten ürün baz›nda teflvike geçiyorum derim.
mak laz›m. Tüketici taraf›n güven kayb›n› onar- Her ürün de¤il katmade¤eri yüksek üretimi, ino-
mak kolayd›r. Ama yat›r›m perspektifi vermek la- vasyonu teflvik ediyorum derim. fiöyle bir takvim
z›m. Onun için siyasi kararl›¤› yat›r›m yapacak ak- uygulayaca¤›m. Bu dahi bir perspektif verir.”

ekonomisinin karar vericileri bu li¤i olan, yat›r›m finansman›nda Türkiye flu anda duran bir ülke.
Baflkanl›k Sistemi’ni bilirler. d›fl kayna¤a ihtiyaç duyan ekono- Ama o durmay› çok tolere ede-
Bakt›kça ne tür bir baflkanl›k sis- miler için içerideki belirsizlikte meyecek haldeyiz. ‹flsizlik art›yor.
temi istendi¤ini ve ne amaçla bu bu kaynaklar› da belirsizleflir. Enflasyon bask›s› var. Bu ikinci
sistemin istendi¤ini biliyorlar. Türkiye riskinden kaçmaya bafl- senaryo daha ciddi riskleri bar›n-
Türkiye ile ilgili yabanc› yay›nlar- larlar, TL cinsinden varl›klar›n- d›r›yor. En az›ndan ihtiyati olarak
da bu tür bir elefltirel tav›r var. dan kaçmaya bafllarlar. Bu da k›- TL’ye karfl› tav›r geliflir. ‘Durun
Dolay›s›yla mutlak risk alg›s› sa vadede döviz kuru ve enflas- riskleri görelim’ tavr› olur. Böyle
oluflur. Bu bir dönem Türkiye’nin yon üzerinde, uzun vadede ise bir çekiflme olunca bu karar al-
yaln›zlaflmas›na kadar da gidebi- büyümeye olumsuz etki yapar.” may› engelleyince ekonomide ka-
lir. Biz rahat ferah bir ülke olsak rar al›namad›¤› zaman neler ol-
olabilir ama 4 y›ld›r büyüyeme- Türkiye flu an duran du¤unu biliyoruz. ‹stikrars›zl›k
yen bir ülkeyiz. Ayr›ca orta gelir bir ülke üretmeye aday bir senaryo olur.
tuza¤› ifadesiyle bir gelir düzeyi- Berksoy’a göre ikinci ve en E¤er muhalefet partileri etkili
ne tak›l›p kalm›fl›z. Dolay›s›yla muhtemel senaryo ise ‘Ak Par- olursa bu bizi erken seçime ka-
uzun vadeli bir tahribat yapabilir. ti’nin yine lider parti olarak se- dar götürür. fiimdi anketlere ba-
Sermaye kaç›fl› olabilir, TL’den çimden ç›kmas› ancak oy oran›n- k›nca en olas› seçim sonucu bu
kaç›fl olabilir. Faiz ve kur yükse- da düflük olmas›ndan kaynakl› gibi görünüyor.”
lebilir. Ben uzun zamand›r hem olarak -kendi deyimiyle- iktidar
d›flar›daki hem de içerideki ge- marj›n›n daralm›fl olmas›.’ Berk- Koalisyonlar
liflmeler ba¤lam›nda flunu vur- soy, ikinci senaryonun ilk senar- kötü de¤ildir
guluyorum; bu tür gerilimler, yodan daha fazla riskleri bar›n- 3. senaryoda ise kimsenin yet-
gerginlik noktalar› ekonomide d›rd›¤›n›n alt›n› flu bilgileri vere- kinli¤i sa¤layaca¤› bir oy oran›n›n
belirsizlik üretir. Aktörler önleri- rek aç›kl›yor: “‹lk zaman 1 y›l› yakalanamamas›. Berksoy, son
ni göremez ve ileriyi okuyamaz- uyumlu geçeriz. Ancak geçmifl dönemdeki tecrübeye, düflünce
lar dolay›s›yla bunun ilk vurdu¤u dönemlerde de güçlü bir Cum- sistemati¤indeki farkl›l›¤›na ba-
yer yat›r›m kararlar›d›r. Ondan hurbaflkan› afla¤›da görece daha k›nca olas›l›¤›n ciddi bir risk an-
sonra da ›srarl› belirsizlik olursa zay›f bir Baflbakan›n s›k›nt›lar›n› lam›na geldi¤ini belirtiyor. Deva-
risk alg›s›n› besler. Yat›r›m har- Turgut Özal döneminden hat›rla- m›nda ise flunlar› aç›kl›yor: “Be-
camalar›n› geriletir daha da yabiliriz. Bu belki Ak Parti aç›s›n- lirsizli¤i koyu hale getirir ve eko-
önemlisi büyük tüketim harca- dan ehveni fler’di. Ama sakin, uz- nomide riskler üretir. Ama koa-
malar›n› olumsuz etkiler. Buna laflma halinde ve yönetebilir bir lisyonlar kötüdür kavram› da
kriz denemeyebilir çünkü biz ik- pratik halinde yürütülebilmesi do¤ru de¤ildir. Bizdeki deneyler-
tisatç›lar›n kriz tan›m›n› kullan- bana biraz zor geliyor. Kendi içle- de karar parçalanmas› yafland›¤›
mas› için büyümenin negatif ol- rinde bu tür durumlarda iflleri için s›k›nt› ve çat›flma, belirsizlik
mas› gerekir. Kriz olarak de¤il yürütebiliyor ama Ak Parti’nin ilk olmufltur. Çok istenebilir de¤ildir
ama bizim gibi tasarruf yetersiz- dönemdeki gibi geliflim olmaz. ama ben flöyle düflünüyorum:
Haziran 2015 KobiEfor 65