Page 6 - KobiEfor Temmuz - Ağustos 2025

EDİTÖR

KOBİ’LER DİJİKAPİTALİZMİN YENİ ‘SERF’LERİ Mİ?

Y apay Zekâ ve Sosyal Medya, NFT, Ancak, şunu da hatırlatmalıyım ki kapitalizmin
Metaverse gibi dijital araçlar, sadece
ara sıra balonunun patladığı da olur. Örneğin;
teknolojiyi değil; yaşantılarımızı,
Mart 2000’de zirveye ulaştıktan sonra iki yıl
üretim biçimlerini ve hatta “-izm”leri kökten ABD’deDot.com teknoloji borsası NASDAQ,
dönüştürüyor. Bu dönüşüm, arzuları, ihtiyaçları içinde değerinin yaklaşık %80’ini kaybetmiş,
ve ürünleri yeniden üretirken; kapitalizm de yüz milyarlarca dolarlık yatırım buharlaşırken,
kendini adeta yeniden yapılandırıyor. Ancak bu 2000-2002’de ekonomik durgunluk yaşanmış,
yeni yapı, klasik kapitalizmin tanıdık çehresin- birçok küçük şirket piyasadan silinmişti. Reel
Dr. Nurdan Sönmez den çok farklı: Daha merkezi, daha soyut, daha piyasalara da sermaye pompalamayı ıskalayan
nurdansonmez@kobiefor.com.tr kontrolsüz ve bir o kadar da feodal… YZ Borsası’nın sonu da 2029’a kadar, Dot.Com
Tıpkı Orta Çağ’da feodal beylerin toprakla- Teknoloji Borsası gibi olabilir (!) Bu ihtimali de
rında var olmaya çalışan serfler gibi; bugün de göz ardı etmemek lazım.
bireyler ve işletmeler -özellikle KOBİ’ler- dijital
Yerli ve yerel bulut platformların “veri tarlalarında” ücretsiz katkı- KOBİ’ler Ne Yapmalı?
teknolojilerine larla varlık göstermeye çalışıyor. Amazon, Go- Dijital Serflikten Çıkış Mümkün mü?
yönelmek, ogle, YouTube, X (Twitter) gibi dev pazarlama KOBİ’ler dijital ekosistemde sadece müşteri
sadece teknik değil platformları, bireylerin ve işletmelerin oluştur- değil, aynı zamanda içerik ve veri sağlayıcısı
duğu içeriği ve veriyi kullanarak trilyonlar ka- olarak rol alıyor. Eğer kullandıkları e-posta pa-
aynı zamanda zanıyor. Ancak bu gelir ne içerik üreticisine ne zarlama sistemleri veya CRM araçları yabancı
stratejik bir tercih de veri sağlayan KOBİ’lere dönüyor. menşeliyse, bu veriler yurtdışına aktarılıyor de-
olmalı. Klasik kapitalizmde üretim döngüsü; işçiye mektir. Bu da sadece işletmelerin değil, ülkenin
Dijital kapitalizm ücret, KOBİ’lere iş hacmi ve devlete vergi olarak dijital bağımsızlığı açısından ciddi bir risktir. Bu
çağında, KOBİ’lerin yansırdı. Bir yan sanayi kültürü oluşur, bu kül- yüzden yerli ve yerel bulut teknolojilerine yö-
serf değil, stratejik tür istihdam yaratır, üretimi güçlendirirdi. Oysa nelmek, sadece teknik değil aynı zamanda
bugün “Cloudworld” dijital düzeninde bu döngü stratejik bir tercih olmalı. Veri altyapısının ye-
aktör olması kırıldı. Sosyal medya platformlarına içerik üre- relleşmesi, KOBİ’lerin dijital dünyadaki gücünü
dileğiyle... ten KOBİ’ler veya kullanıcılar gelir elde etmiyor; artıracak; Türkiye’nin ekonomik egemenliği
Kocaeli Alikahya bu platformlar, algoritmaları ve yapay zekâ sis- açısından da bir zemin sağlayacaktır. Dijital ka-
OSB’nin Kurucu temlerini ücretsiz olarak insanların verileriyle pitalizm çağında, KOBİ’lerin serf değil, stratejik
Başkanı, TOSYÖV eski eğitiyor. Üstelik bu platformların önemli bir aktör olması dileğiyle…
Başkanı, KobiEfor kısmı da bulunduğu ülkelere vergi ödemiyor. Bu Ayrıca bu sayımızda, Kapak Dosyamızda; “İş
sistem, üretimi değil rantı merkeze alan, ser- Dünyasında Yapay Zeka Çözümleri”ni ele alır-
Onursal Başkanı mayeyi reel ekonomi tabanına değil finansal pi- ken; İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Şirket-
Değerli Eşim Yalçın yasalara yönlendiren yeni bir düzen kuruyor. leri’ne yer verdik. Öte yandan DİJİTAL
Sönmez’i ölümünün Örneğin; 2009 küresel krizi ve COVID-19 KobiEfor’da; dijital çağda insan odaklı teknolo-
1. yılında saygı, özlem sonrasında merkez bankalarının piyasaya sür- jik dönüşümün örneği olarak “Low-Code-No-
düğü trilyonlarca dolar da reel ekonomiye, Code ve BPM ile Dijital Dönüşüm’ü ele aldık.
ve rahmetle
Ülkemizde OSB’ler’in tüzel kişiliğne kavuş-
anıyorum. özellikle KOBİ’lere akmadı. Aksine büyük ser- masında ve yaygınlaşmasında büyük emekleri
mayeye, teknoloji devlerine aktı. Dijital kapita-
Kocaeli Alikahya OSB listler, kazançlarını üretime değil, borsa ve olan, ayrıca birlikte hem OSB’lerin platformu
Müteşebbis Heyeti ve dijital varlıklara yönlendirdi. Bu, kapitalizmin olmak, hem de KOBİ politikaları, girişimcilik
OSB Yönetimince yeniden şekillenen yüzü mü, yoksa yeni bir sö- gibi alanlarında üreticilerimizin bakış açısını
alınan kararla “Yalçın mürü çağının habercisi mi? Elbette bu noktada ufkun ötesine çevirmek için mücadele verdiği-
devletlerin rolü de sorgulanmalı. Dijital kapita- miz, birlikte KobiEfor Dergisi’ni kurduğumuz
Sönmez Bulvarı”nın lizm, klasik kapitalist modelin farklı bir evrimi değerli Eşim, aynı zamanda Kocaeli Alikahya
açılmasında emeği olarak rekabetçi, veriye dayalı, algoritmik bir OSB’nin Kurucu Başkanı, TOSYÖV eski Başkanı
geçen herkese yapı sunuyor. Yedi büyük bulut devi arasındaki ve dergimizin Onursal Başkanı Yalçın Sön-
yürekten teşekkür (Apple, Google, Amazon, Microsoft, Meta, Tesla, mez’i, ölümünün 1. yılında saygı, özlem ve rah-
ediyorum. TikTok) rekabet, klasik kapitalist rekabetin di- metle anıyorum.
jital versiyonu olarak karşımıza çıkıyor. Ancak Kocaeli Alikahya OSB Müteşebbis Heyeti ve
bu kez işin merkezinde “veri” ve “erişim” var. OSB Yönetimince alınan kararla “Yalçın Sön-
Diğer yandan Yapay Zeka (YZ) yatırımlarının mez Bulvarı”nın açılmasında emeği geçen ve
2029’a kadar toplamda 85 milyar dolarlık bir bu kararı destekleyen tüm fabrika sahipleri ve
hacme ulaşması beklendiği de söyleniyor. yöneticilerine de yürekten teşekkür ediyorum.

006 KobiEfor Temmuz-A ustos 2025