Page 105 - KobiEfor_Aralik_2014

sadaki görece s›k›nt›yla bir iliflkisi var m› yine gü- mu nedeniyle Endonezya anlaflmay› yapt› ve pa-
nü mü kurtar›yoruz?” diye sorunca Ferman, elbet- zar› kapt›. Geçmifl olsun. Yani ifl alemi, ifl yapan-
te benzer bir istekle programda acelecilik yap›ld›- lar flunun fark›ndalar; kazan reel ekonominin te-
¤›n›n yorumlanabilece¤ini belirtiyor ve ekliyor: pesinde kayn›yor.”
“Ama bu bence iyi niyetli do¤ru yaklafl›m olmakla AB’nin bu dönem Türkiye için yine eski önemli
beraber alt›n›n çok da doldurulmad›¤› ve 2023 he- günlerine döndü¤ünü hat›rlatt›¤›m›z Ferman bu
deflerine giden skalada hedeflerin ne kadar so- noktada flu kritik noktaya parmak bas›yor: “Son
mut, ne kadar sürdürülebilir oldu¤unun ask›da dönemlerde ihracat pazarlar›n› zenginlefltirme ve
kald›¤› bir model. Burada 2’li bir yaklafl›m var. Bu art›rma ad›mlar›na ra¤men Afrika pazar› baflta ol-
her hükümetin sorunudur. Ancak bugün sokaktaki mak üzere tüm pazarlar›n toplam› hiçbir suretle
esnaf›n mal ve ifl derdine çare bulurken orta ve geleneksel pazar›m›z AB’nin bir önemli ülkesinin
uzun vadede ise istikrar› sa¤lamak gerekiyor.” 10’da 1’i etmez. Türkiye’nin AB’ye görece ihracat›
Ferman için konuya bak›flta önemli noktalardan bu dönem art›yor gözüküyor ama ithalat noktas›n-
biri de ekonominin asl›nda farkl› unsurlar›n k›sa ve da da bask› olacakt›r. Türkiye’nin as›l baflar›s›, AB
orta vadeli, zengin ile fakirin, vars›l ile yoksulun, pazar›nda mevcudunu korumas› olacakt›r.”
sabit ücretli ile sermaye sahibinin ç›karlar›n› opti- 2023 ütopya de¤il ama 2071 fantazidir: ABD ve-
mal düzeyde ulusal menfaatler ve ulusal anlay›fl- ya AB gibi pazarlarlarda rekabet gücü katmade-
lar baz›nda sürdürülebilir olup olmad›¤›d›r. “Se- ¤eri yüksek üretimle yak›ndan ilintili. Ve katmade-
çimlere çok az süre kala alt› tam doldurulmam›fl ¤erli üretim ayn› zamanda Türkiye’nin 2023 vizyo-
plan da günü kurtarmaya yönelik bir izlenim vere- nuna yaklaflt›racak yegane yöntem. Hedeflere
biliyor” görüflüne kat›lan Ferman, uzun vadeli ba- ulaflmak için ad›m ad›m gidilmesi gerekti¤ini ha-
k›lmas› gereken Türkiye ekonomisi için yurtd›fl›n- t›rlatan Ferman, 2023’ten 2071’e uzanan hedefleri
da da ciddi risk faktörlerinin oldu¤unu söylüyor. ütopyadan fanteziye tan›m›n› kullan›yor. Türki-
ABD için yüksek dolar›n bir s›k›nt›s› yok: Dün- ye’nin son 10 y›ld›r orta gelir tuza¤›nda oldu¤unun
yadaki geliflmeler hala ABD ekonomisindeki gelifl- da alt›n› çizen Ferman, “Milli gelirimiz 10 y›ld›r 10
meye ba¤l›. Ancak bu süreçte ABD Merkez Banka- bin dolar. 2018’de biranda 16 bin dolara ulaflaca¤›-
s›’n›n geniflleme politikas›n› bitirdi¤ini biliyoruz. m›z öngörülüyor. Dünya pazar›nda bir düzine mar-
Faizi ise er ya da geç art›racak. Mesele ise ne za- ka yaratamad›¤›m›z sürece orta gelir tuza¤›n› afl-
man ve hangi oranda art›racak. Ferman, ABD’de iç mam›z zor. Onun için Türkiye’nin stratejik öncelik-
piyasada canl›l›¤›n sürdü¤ünü ve cari a盤›n ise lerini saptamas› laz›m. Ama kaçmaktan kovalama-
yüzde 2.5 seviyesinde oldu¤unu hat›rlat›yor. Hatta ya –tabir caizse– vaktimiz yok” diyor.
bir puan artmas›nda da bir s›k›nt› yok. Bu süreçte
yüksek dolar ABD’yi rahats›z etmiyor çünkü iç pa-
zar› canl›, d›fla ba¤›ml›l›k yok. Ferman, anlat›yor: ‹novasyon-tasar›m-marka
“ABD gibi ekonomilerin iyiye gitmesi bizim gibi ge-
liflmekte olan ülkeler için önemlidir. Zira bizim gi- karar ve kararname ile olmaz
bi ülkelerin dolar havuzu ABD taraf›ndan adeta Murat Ferman’a göre
emilir. Burada yap›lmas› gereken nokta; daha iyi yeni ürün gelifltirme ka-
bir frekans uyumuyla ABD’nin politikalar›n›n takip rar ve kararname ile
edilmesidir. Türkiye’nin henüz vakti var.” olacak bir fley de¤il. Ya-
Türkiye’nin önümüzdeki dönem daha yüksek rat›c› ve özgür düflünce
dolar seviyesine haz›rl›kl› olmas› gerekti¤ini pay- ortam› ne kadar iyiyse
laflan Ferman, “Petrol fiyatlar›ndaki görece düflüfl yenilik de o kadar fazla
Türkiye gibi ülkelere k›sa vadede belki biraz rahat- olur. Türkiye’de yenilik-
l›k getirir. Ama orta ve uzun vadede sürdürülebilir çilik ortam›n›n yan›nda
de¤ildir. Türkiye ihracat›na mal haz›rlamak için it- iflin mekani¤i de gözden
halat›n› dolarla ve peflin yap›yor. ‹hracat› ise Avro kaç›r›l›yor. Üniversite-
ve vadeli yap›yor. ‹ki ucu keskin k›l›ç benzetmesi lerde; mühendislerin ye-
Türkiye için geçerlidir” diyor. ni ürün gelifltirme süre-
Rusya ekonomisinin Türkiye’ye etkisi: Murat cini nas›l takip edece¤i
Ferman’a göre Rusya ne zaman s›k›flsa ve büyü- ö¤retilmiyor. Ferman, “Mühendis gelifltirdi¤i
mesine ket vurulsa Türkiye dolayl› s›k›nt›ya giri- projeyi muhasebeci veya finansç›ya karfl› nas›l
yor. Rusya’n›n bize etkisi 3 ile 6 ayda hemen ken- savunaca¤›n› bilmiyor. Bu orta dili tutturam›yo-
dini gösteriyor. Rusya ekonomisinin 2014’te yüz- ruz. Konuflamad›¤›m›z sürece teflvikler ka¤›t
de 2, 2015’te yüzde 1 küçülecek olmas› Türkiye üzerinde kal›yor. Ar-Ge’de çal›flan mühendis
ekonomisinde yüzde 0.5 küçülme anlam› tafl›yor. say›s›na ba¤l› teflviklerle bir yere gidemeyiz. Ja-
Ferman, Türkiye’nin bu aflamada çok vakit kay- ponya gibi çok kat› toplumlarda bile yenilikçili¤e
betti¤ini hat›rlatarak flu örne¤i veriyor: “En son aç›k olunabilir” diye konufluyor.
süt ürünleri ve g›da ürünlerinde bakanl›¤›n tutu-
Aral›k 2014 KobiEfor 105