Page 104 - KobiEfor_Agustos_2010

Sa¤l›k

Kal›n ba¤›rsak ve

rektum kanseri:

Önlenebilir bir hastal›k

Sa¤l›k Dan›flman›m›z ve Yazar›m›z Dr. Gülsemin Gülo¤lu,
Vehbi Koç Vakf› Amerikan Hastanesi Gastroenteroloji ve
Hepatoloji Bölümü’nden Dr.Tan Attila ile kal›n ba¤›rsak ve Dr. Gülsemin Gülo¤lu
guloglu_g@yahoo.com
rektum kanserinin tedavi yöntemleri üzerine konufltu.

Kolon ve rektum kanserlerine s›k m› rastlan›yor? ç›kma al›flkanl›¤›nda de¤ifliklik (kab›zl›k veya ishal), d›flk›da
Kal›n ba¤›rsak ve rektum kanserleri kad›nlarda meme ve eskiye oranla incelme, d›flk›lad›ktan sonra tamamen boflal-
akci¤er, erkeklerde ise prostat ve akci¤er kanserlerinden mama hissi, kar›n a¤r›lar›, gaz flikâyetleri, kans›zl›k ve aç›k-
sonra en s›k görülen ve en s›k kansere ba¤l› ölümlere ne- lanamayan kilo kayb› olan kimselerin hiç vakit kaybetmeden
den olan kanser türü. Günümüzde çeflitli tarama yöntemle- hekime baflvurmalar› gerekmektedir.
riyle bu ürkütücü hastal›¤› önleme veya erken evrede tespit
edildi¤inde tam flifa ile tedavisi mümkün. Kimler risk alt›ndad›r ?
Yafl en önemli risk faktörüdür. Kolorektal kanserlerinin
Kolon ve rektum kanseri nas›l oluflur? büyük bölümü 45-50 yafl›n üzerindeki kimselerde görülmek-
Kolorektal kanserler kal›n ba¤›rsa¤›n ve rektumun iç yü- tedir. Risk alt›ndaki kimseler: 50 yafl›n üzerindekiler Ailesin-
zeyini oluflturan hücrelerin anormal bölünüp ço¤almas›yla de kolon kanseri veya kolon polipleri olanlar. Rahim, yumur-
ortaya ç›k›yor. Anormal bölünüp ço¤alan bir kaç hücre za- tal›k ve meme kanseri olan kad›nlar; Ulseratif kolit ve Crohn
man içinde polipleri oluflturuyor. Polip, kal›n ba¤›rsa¤›n iç hastal›¤› bulunanlar; Ailesel adenomatöz poliposis (Familial
yüzeyine do¤ru büyüyen kabart› görünümünde bir yap›d›r. Adenomatosis Polyposis) veya kal›t›msal polipsiz kolorektal
Hangi poliplerin kansere dönüflüp dönüflmeyece¤i ancak po- kanser (Hereditary non-poliposis colo-rektal cancer) hikâye-
lip dokusunun kolonoskopik yöntemlerle ç›kart›l›p, mikros- si olanlar.
kop alt›nda incelenmesiyle ortaya ç›k›yor. Zaman içinde po-
lipleri oluflturan hücrelerin kanser hücrelerine dönüflme riski Tarama ve tan› yöntemleri nelerdir?
bulunuyor. Kolorektal kanserlerinin büyük bir bölümü polip- Kolorektal kanser tarama tetkikleri d›flk›da gizli kan, ka-
lerden gelifliyor. Erken dönemde poliplerin içinde s›n›rl› olan l›n ba¤›rsak grafisi, sanal kolonoskopi ve kolonoskopidir.
kanser hücreleri zamanla ço¤alarak ba¤›rsa¤›n içine do¤ru
büyüyerek ba¤›rsakta t›kan›kl›¤a ve kanamaya yol aç›yor. Kolonoskopi ne s›kl›kla yap›lmal›?
Ba¤›rsak duvar›n›n derinliklerine do¤ru ilerleyen kanser hüc- Ailede kolon kanseri hikayesi bulunmayan ve kolonos-
releri ba¤›rsa¤›n komflulu¤undaki ve uzaktaki organlara ya- kopisinden herhangi bir polibe rastlanmayan hastalar›n ko-
y›l›yor. Buna metastaz ad› veriliyor. Genelde lonoskopilerini 10 y›l sonra tekrarlamalar›
polip oluflumuyla kanser oluflumuna kadar önerilir. Kolonoskopisinde herhangi bir
geçen sürenin 5 ile 10 y›l kadar oldu¤u tah- polip bulunmayan, fakat ailede kolon kan-
min ediliyor. Bu sürenin uzun olmas› kolon seri hikayesi olanlar›n riskleri daha fazla
kanseriyle savaflta elimize çok de¤erli bir f›r- oldu¤undan dolay› kolonoskopilerinin 5 y›l
sat veriyor. Hastalar›n flikâyetleri ortaya ç›k- arayla yap›lmas› önerilir. Kolonoskopide
madan yap›lan tarama testleriyle tespit edi- polip bulunmas› durumunda poliplerin
len polipler ç›kar›ld›¤›nda kolorektal kanser mikroskopun alt›ndaki görüntüsüne, say›-
oluflumunun önüne geçilmifl olunuyor. s›na ve büyüklü¤üne göre takip kolonos-
kopisine karar verilir. Yap›lan araflt›rmalar
Klinik belirtileri neler? tarama yöntemleri sonucu kolon polipleri-
Kolorektal kanserler sinsi seyrediyor. Ge- nin tespit edilip ç›kart›lmas› yoluyla kolon
nelde hastalar›n ço¤u tarama testi yapt›rma- kanserinin önledi¤i veya erken teflhis ile
d›klar› için, hastal›¤›n ileri evresinde hekim- kolon kanseri hastalar›n›n daha uzun yafla-
lere baflvuruyorlar. Rektal kanama, tuvalete Dr.Tan Attila d›¤›n› ortaya koymufltur.

104 KobiEfor A¤ustos 2010